Protocol Belspo/Defensie: 100 miljoen euro voor ontwikkeling van toepassingen van ESA-ruimtevaartprogramma’s voor “dual use”

In het kader van haar Defence, Industry and Research Strategy (DIRS) zal Defensie verschillende programma’s en activiteiten van het Europees Ruimteagentschap co-financieren met een budget van 100 miljoen euro voor de periode 2024-2027. Op dinsdag 30 april formaliseerden minister van Defensie Ludivine Dedonder en staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine deze cofinanciering en het beheer ervan met de ondertekening van een protocol tussen het Federale wetenschapsbeleid (BELSPO) en Defensie .

Met het afsluiten van het protocol wordt uitvoering gegeven aan de beslissing van de laatste ESA-ministersconferentie in november 2022, toen België zijn jaarlijkse ruimtevaartbudget vanaf 2023 aanzienlijk verhoogde van 275 miljoen euro naar 325 miljoen euro per jaar.

Deze stap markeert het begin van een essentiële samenwerking voor de ontwikkeling van toepassingen voor “dual use”, die aanzienlijk zal intensiveren in de context van oorlog op het Europese continent en de noodzaak om de strategische autonomie van de Europese Unie te waarborgen.

Sinds enkele jaren groeien de civiele en militaire behoeften op het vlak van ruimtevaart en het gebruik dat elke sector maakt van de ontwikkeling van ruimtevaartcapaciteiten steeds dichter naar elkaar toe. De ruimtevaarttechnologieën die door onze Belgische spelers (zowel wetenschappelijk als industrieel) in het kader van ESA worden ontwikkeld, kunnen dus rechtstreeks worden toegepast op de behoeften van defensie. In andere lidstaten met sterke militaire ruimtevaartcapaciteiten zijn dezelfde industriële spelers actief op het gebied van civiele en militaire ruimtevaartprogramma’s. De Belgische bijdrage aan ESA wordt rechtstreeks beheerd door BELSPO, dat verantwoordelijk is voor het federale ruimtevaartbeleid op het gebied van programmering, industrie, wetenschap en financiën.

Binnen Defensie groeit de belangstelling voor ruimtevaartcapaciteiten en een verdedigingsstrategie voor de ruimtevaart maakt integraal deel uit van de Defensievisie 2030, zoals beschreven in het STAR-plan. Daarnaast heeft de Europese Commissie, die voorstander is van strategische autonomie en “dual use”-gebruik van ruimte-initiatieven, haar eerste EU-Space Strategy for Security and Defence (SSSD) voor 2023 gepubliceerd.

Het protocol dat vandaag ondertekend werd, legt de governance vast voor het selecteren van de ESA-programma’s waarin België zal investeren om zijn ambities op het vlak van “dual use” te realiseren. De potentiële thema’s zijn talrijk en gevarieerd:

Aardobservatie: mogelijkheid om zeer recente beelden op te halen, automatische beeldanalyse en -opsporing, ondersteuning van grondtroepen, crisissituaties.
Telecommunicatie: algemene coördinatie, mobiele eenheden, operaties zonder grondinfrastructuur, operaties na sabotage/aanval, operaties na natuurrampen, enz.
Navigatie: algemene coördinatie, mobiele eenheden, operaties zonder lokale kennis, autonome voertuigen, enz.
Ruimteveiligheid: ruimteweer, volgen van ruimteobjecten en incidenten, enz.
Ruimtevervoer: faciliteren van schone ruimtevaart, …
Technologie: ontwikkeling van de technologische mogelijkheden die in België nodig zijn: optische sensoren, optische camera's, zonnepanelen, elektriciteitssystemen, (micro)elektronica, hardware en software voor grondstations, software aan boord van satellieten en draagraketten, enz.

“Sinds het begin van mijn mandaat heb ik ernaar gestreefd onze industriële basis te versterken, positieve impulsen te geven aan ons bedrijfsleven, maar ook om banen te creëren in eigen land. Dit vereist een beleid dat onderzoek en ontwikkeling ondersteunt en dat ons technologisch meesterschap en de relevantie van onze industrie kan garanderen. Een solide industriële basis en technologisch meesterschap zijn de pijlers van een Europese strategische autonomie. Een strategische autonomie waarvoor we samen met onze Europese partners de basis leggen. Vandaag zijn onze civiele en militaire systemen meer dan ooit afhankelijk van instrumenten in de ruimte. Daarom berust onze veerkracht op onze beheersing van deze ruimtetechnologieën en hun betrouwbaarheid. Dit partnerschap met Belspo is een voorbeeld van het beste wat we kunnen doen op het gebied van civiel-militaire samenwerking, en waarmee elke partij voordeel zal doen”, zegt Ludivine Dedonder

Thomas Dermine reageert tevreden: “Deze ondertekening komt op een symbolisch moment: halverwege het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Deze optimalisatie van middelen is bijzonder belangrijk voor België, dat er prat op kan gaan een belangrijke speler in de ruimtevaartsector te zijn. We moeten meer dual use ruimtecapaciteiten ontwikkelen die voldoen aan de behoeften van defensie, en dankzij onze industriële en wetenschappelijke spelers, die op veel domeinen aan de top staan, zullen we dit ook kunnen realiseren.”