KBR en Google Books bundelen de krachten en digitaliseren 100.000 boeken in drie jaar tijd

Vorige week is de eerste vrachtwagen met boeken uit de collecties van de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR) vertrokken naar de Europese digitaliseringssite van Google Books, meldt staatsecretaris Thomas Dermine. In het kader van een partnerschap dat in 2022 werd aangekondigd, zullen 100.000 boeken – waarvan sommige dateren uit de 17de eeuw – de komende jaren vrij toegankelijk gemaakt worden via Google Books en via BELGICA, de digitale bibliotheek van KBR. 

Dankzij deze samenwerking zal het aantal online beschikbare werken uit de collecties van KBR aanzienlijk toenemen tegen 2026

Jaarlijks 30.000 tot 40.000 boeken gedigitaliseerd

De samenwerking tussen Google Books en KBR zal resulteren in de digitalisering van duizenden boeken. Elke 8 weken zal een zending van boeken worden georganiseerd met het oog op het digitaliseren van 30.000 tot 40.000 boeken per jaar, die vervolgens online beschikbaar zullen worden gesteld.

Dankzij dit partnerschap zal het aantal stukken uit de collecties van KBR dat online kan worden geraadpleegd aanzienlijk worden verhoogd. Tegelijk zullen ook kruisopzoekingen tussen deze collecties en die van andere nationale of universiteitsbibliotheken die beschikbaar zijn via Google Books gemakkelijker worden.

Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine, op werkbezoek bij KBR naar aanleiding van het digitaliseringsproject, reageert enthousiast. “Dit partnerschap zal het digitaliseringsproces van de collecties van de Koninklijke Bibliotheek versnellen en de verspreiding van ons erfgoed enorm verbreden, een belangrijke doelstelling voor onze federale musea en wetenschappelijke instellingen. Dit zijn in mijn ogen fundamentele uitdagingen voor cultuur, in een wereld waarin we onze plaats ten volle moeten innemen.Ik bedank de directie en de medewerkers van de Koninklijke Bibliotheek van België voor hun innovatieve samenwerking met Google Books. Deze aanpak getuigt van ondernemingszin die de uitstraling van onze erfgoedcollecties en de toegankelijkheid voor de gebruikers aanzienlijk zal vergroten.” 

De publieke collecties nog beter toegankelijk te maken

Het project Google Books, intussen bijna 20 jaar geleden gelanceerd, streeft ernaar zoveel mogelijk boeken gratis online toegankelijk te maken, voor iedereen en wereldwijd. Deze ambitie sluit op natuurlijke wijze aan bij een van de belangrijkste opdrachten van KBR, namelijk het democratiseren van de toegang tot kennis, erfgoed en informatie. KBR heeft haar eigen programma’s en eigen platformen voor het verspreiden van gedigitaliseerde werken, en zal deze ook de komende jaren verder blijven ontwikkelen, maar door te steunen op de uitstraling van het Google Books-platform zal ze de zichtbaarheid van haar collecties nog vergroten. Dit partnerschap met een speler uit de privésector is dus uiterst nuttig voor KBR én voor het brede publiek. Het vormt een unieke kans om de beschrijvingen van een deel van de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek te verrijken én om het online aanbod en dus ook de publieke dienstverlening aanzienlijk uit te breiden.

Sara Lammens, algemeen directeur van KBR: “Ik ben blij met de concretisering van dit partnerschap omdat het in lijn ligt met onze wens om de kennis en het erfgoed dat we bewaren toegankelijk te maken voor een zo breed mogelijk publiek. Door met Google Books samen te werken, kunnen we het proces van het online zetten van onze documenten versnellen en zo hun zichtbaarheid en toegankelijkheid vergroten. Dit ligt eveneens volledig in lijn met onze prioriteit om onderzoek in het domein van de humane wetenschappen te bevorderen.”

Ook andere instellingen in België sloten al een gelijkaardige overeenkomst met Google Books. De bibliotheek van de Universiteit Gent was een van de eerste die in 2007 een dergelijke samenwerking aanging. In 2020 formaliseerde de erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen haar deelname aan het digitaliseringsprogramma van Google Books en in 2022 kondigden ook de bibliotheken van de KU Leuven  hun partnerschap aan om zo’n 70.000 boeken te digitaliseren. Deze Belgische instellingen sluiten zich aan bij andere grote universiteitsbibliotheken die samenwerken met Google Books, zoals Harvard, Stanford en Oxford.

Stephen McVay, hoofd van het Google Books project, is opgetogen over de samenwerking: “Google Books werd bijna 20 jaar geleden gelanceerd met de ambitie boeken van over de hele wereld toegankelijk te maken in digitaal formaat. We zijn blij dat zo’n gerenommeerde en belangrijke instelling in België onze ambitie deelt. Deze samenwerking verrijkt ons corpus met een uitzonderlijke collectie over België en stelt ons in staat een cruciale stap te zetten in de verwezenlijking van onze opdracht.”

Van de Brabantse omwenteling tot medische verhandelingen

voor het Google Books-project werd een selectie gemaakt uit de ongeveer 8 miljoen boeken die bij KBR worden bewaard. Het gaat om werken uit de 17de  tot het einde van 19de eeuw. Ze tonen de enorme rijkdom en diversiteit van de KBR-collecties, beslaan alle aspecten van de Belgische samenleving, maar reiken ook verder dan onze grenzen :

• Het gaat om werken die het ontstaan van België documenteren, zoals de "Documens (sic) historiques sur la Révolution belge", gepubliceerd in Brussel in 1836.
• Sommige werken dateren van voor de Belgische onafhankelijkheid. Dit is het geval voor de reeks pamfletten met betrekking tot de Brabantse Omwenteling op het einde van de 18^de eeuw, die bewaard worden in de uitgebreide collecties van de Kostbare reserve van KBR. 
• Alle vakgebieden zijn vertegenwoordigd in het zeer gevarieerde corpus, dat soms onverwachte thema's documenteert en waarin ook de medische wetenschappen aan bod komen. Een voorbeeld hiervan is de "Traité complet sur la maladie scrophuleuse" uit 1833. 
• In de uitgebreide selectie zitten een aantal atlassen, zoals een werk bestemd voor het onderwijs, gepubliceerd in 1875.
• De collecties brengen ons ook verder dan de Belgische grenzen, met heel wat Italiaanse, Spaanse, Duitse en Franse werken, sommige rijkelijk geïllustreerd. Een voorbeeld is een prachtige uitgave van de Chroniques de Jean Froissart, gepubliceerd in Parijs in 1881.